Spektakloj – la deziro montri sin
Naskiĝis la homoj, elploris, kiel oni diras, kaj komencadis la lukto por vivo kaj supervivado. Ja ne estis facile akiri manĝon, malfortuloj ili estis compare kun ĉirkaŭvivuloj.
Do, jarmiloj trapasis ĝis kiam la homoj akiris spiritĉeeston kaj sentis la bezonon prizorgi ne nur la stomakon sed ankaŭ la animon.
Ekestis tempo por deziro “eliri” el familio, montri sin kaj ricevi aplaŭdojn de pli multenombra publiko.
Kaj jen antikva Grekujo – teritorio loĝata de la antikvaj grekoj, sed ankaŭ konsistanta el centoj da individuaj urbo-ŝtatoj – polis. Ĉiu loĝloko (eĉ la vilaĝoj) estis polis. Logike do, la vivo en “la ŝtatoj” esti subigita de militado.
Ĉefe, homoj vivis en pli fermita rondo oykos (de οίκος – domo komunumo de familio kaj sklavoj, laborantaj por ĝi), kiu Aristotelo priskribis kiel la plej malgranda parto de la polis.
Do kiel vi povus ne kuntiri la animon!
Kaj oni komencis.
Literaturo, lirika poezio, poemoj, dramo, filozofio, oratorio, matematiko kaj fiziko, danco, ktp. Ĉu vi scias pri Aristotelo, Homer, Esquilo, Eŭripido, Sofoklo, Pitagoro, Arkimedo aŭ Safo? Tiam kion parolu pli!
Sed…
Aperoj – aperoj, ili estis pli malsamaj areoj de la penso. Por partopreni ilin postulas sufiĉe seriozan intelektan kompetentecon kaj mensan penadon. Inkludante la aŭdantaro – sidis tie aŭskultante filozofo aŭ matematikisto, kies rakontoj de liaj kolegoj eĉ malfacile kompreneblaj…
Malpliiganta publiko, ĉiam sentas ke io mankas.
Specteco! Brila, videbla kaj ekscitiga!
La plej spritaj homoj pruviĝis en fama Olympia. Anoncis atletajn sportludojn honore de la Dioj de Olimpo. Olimpika – nomita je la restadejo de la Dioj, la monto Olimpo, la koincido kun la nomo de la urbo estis hazardo. 🙂
Saĝaj homoj metis la komencon! Pripensadis bone la plej grave por ilia sukceso.
Kaj plej grava el plej gravecoj estis la halto de militbataloj dum la sportludoj kaj la disĵeto de la partoprenantoj hejme. Vi komprenas – se tiu ne estis la ludoj restus lokaj en tiuj tempoj.
Interesaj eĉ kuriozaj reguloj por ni estis ĉi tempe. Sed eĉ en la plej eksterordinaraj el ili faras senson. Ekzemple estis strikte malpermesita por edziniĝitaj virinoj observi la ludojn, tian rajton havis nur knabinoj – la partoprenantoj konkuradis nudaj …
La plej nekredebla okazaĵo en la historio de la ludoj estas deklarita mortinta ludanto por venkanto. Kazo: unu speco de ludo nomata pugilat kaj estis ĉifro de lukto kaj boksado. Ambaŭ en si estis serioza negoco (des pli kombinitaj!) – ĝi permesadis mortigajn batalojn kaj la rezultoj estis aŭ morto aŭ konfesante malvenkitan. Unu ludpartoprenanto aplikis mortigan kapton, sed la alia, per lastaj fortoj (nelonge antaŭ li mortis), sukcesis bati lin en la kapo tiel forte, ke la unua agnoskis sin malvenkita. Oni anoncis la gajnanton, sed interalie li jam estis mortinta …
Mi ne scias kiel financis la unuajn ludojn, por mono kaj materialajn rekompencoj oni ne parolas. Gajnante signifis gloron kaj honoron dumvive.
Tiuj kunvenoj estis uzata ankaux de oratoroj, poetoj, filozofoj montri sian verkon al multe pli ampleksa grupo de homoj.
Ni festu!
Al “spektaklo” estis miriga! Imagu momente: la heroldoj ĉirkaŭiras la tutan vastan teritorion avertante la ludojn en honoro de la Dioj kaj atentigante halti ĉiujn batalojn por ke ne koleri Ilin!
Kaj ili haltis, la plej grave!
Grandan aŭtoritaton havis tiamaj Dioj, ĉu ĉar ili vivis sur Tero? ..
………………………..
Tio estis la komenco. Poste, kiel kutime okazas en homaj aferoj, rapide venis aliaj Dioj, venis la tempo de memorinda frazo de la fama roma satiristo Juvenal*
Panem et circenses (pano kaj spektakloj)
Kaj poste alia post alia jarcento – kaj panon faligis …
Londono 2012 Olimpikoj
– Lla plej multekostaj Olimpikoj en la historio – preskaŭ 14 miliardoj
– Se vi kalkuli la mono elspezis en la preparado de sportistoj en diversaj landoj dum la kvar-jara periodo la kvanto estos ŝvelis ege. (Mi eĉ ne pensu diri al mi pri la disvolviĝo de la sporto, ĉi tie ni parolas pri plenmano de elitaj atletoj.)
– Sponsoro Makdonals konsentigis kondiĉon ne vendi aliajn ajn ol lian frititajn. (Dume la “patronoj” nomas tiujn kiuj aĉetas profitojn kaj privilegiojn.)
– Ni vidis la malfermon pri kio antaŭi informis nin ke kostos milionojn malpli ol en Pekino, sed ĝi estas brila, nova kaj nevidebla.
– Ktp
=========================================
En la mondo oficiale http://www.worldometers.info/ nuntempe 900 milionoj homoj malsatadas. Fakte, probable multe pli – en tiuj statistikoj estas nur homoj en malsataj landoj, malsataj en Bulgarujo kaj en viaj landoj ne estas en la nombro.
Tiu problemo estas “zorgo” de la riĉa mondo, periode kolektiĝas forumoj por diskuti kion fari.
Samtempe ses personoj ankoraŭ mortas de malsato (laŭvorte!).
Por cirkoj sen pano daŭre elspezas miliardojn pli.
=========================================
Spirite nova, senprecedenca kaj vere Olimpika malfermo por mi estus io tiamaniere:
Grupo de homoj en la mediocampo, lumigita de lumĵetiloj. Oni aŭskultas
“Antaŭ vi estas ĉiuj, kiuj laboris por la preparado de tiuj Olimpiaj Ludoj.
Aplaŭdu ilin!
Neniaj efektoj kaj diversaj “geniaĵoj” estos, ĉar ni destinis monon por malsataj homoj sur la Planedo.
Metu manon sur via koro kaj apogi nin, homoj! “
Olimpika fajro kaj himno!
Ludoj komenciĝas.
…………………………………..
Mi sentas aflikton de mia plezuro, rigardante olimpikoj ĉi jare…
________________________________
* Juvenal havas multajn frazojn kiuj estas inda transepto, sed estas ne. Kial mi ne scias … Ekzemple “Publika opinio indulgas akcipitron kaj punas kokidon” (Libro I, Satiro 2)
La Grafo en Esperanto 
Lastaj komentoj